Sau 12 năm đòi tác quyền Thần đồng đất Việt, họa sĩ Lê Linh chính thức thắng kiện

Theo HĐXX, ông Linh là tác giả duy nhất của bộ truyện tranh Thần đồng đất Việt và bà Hạnh không phải là đồng tác giả. Từ đó, yêu cầu công ty Phan Thị chấm dứt việc tạo ra, sử dụng những biến thể khác nhau của các hình tượng do ông Linh sáng tạo.

Sáng 18/2, Tòa án nhân dân quận 1 (TPHCM) đã có phán quyết đối với vụ tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ tác phẩm Thần đồng đất Việt giữa nguyên đơn là ông Lê Phong Linh, bút danh Lê Linh và bị đơn là Công ty Phan Thị và bà Phan Thị Mỹ Hạnh.

Họa sĩ Lê Linh - Cha đẻ của bộ truyện tranh nổi tiếng Thần đồng đất Việt.

Theo Hội đồng xét xử, pháp luật quy định: quyền tác giả phát sinh từ thời điểm sáng tạo ra tác phẩm, thể hiện dưới hình thức vật chất nhất định; tác giả là người sáng tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm. Còn những điều nằm trong suy nghĩ, ý tưởng thì không phải là tác phẩm văn học, khoa học.

Trước khi “Thần đồng đất Việt” xuất hiện thì chưa hề có sự hiện diện của 4 nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo trong các tác phẩm văn học. Trong nhiều năm liền, trên các bìa sách đều thể hiện ông Lê Linh là tác giả của 4 nhân vật này.

Phía Công ty Phan Thị trả tiền nhuận bút cho ông Linh, chứng minh bị đơn thừa nhận vai trò của ông Linh đối với tác phẩm.

Về việc bị đơn cho rằng, ông Linh đã ký tên vào văn bản đăng ký ở Cục Bản quyền thừa nhận cả hai là đồng tác giả, Hội đồng xét xử cho rằng; văn bản trên đề nghị Cục Bản quyền cấp giấy chứng nhận sở hữu cho Công ty Phan Thị, có chữ ký của cả ông Lê Phong Linh và bà Phan Thị Mỹ Hạnh, không có nội dung ghi ai là tác giả hay đồng tác giả mà chỉ ghi chủ sở hữu là Phan Thị.

Trước khi đăng ký bản quyền tác giả, từ tập 1 đến tập 6 Thần đồng đất Việt, ghi tác giả truyện và tranh là Lê Linh. Công ty Phan Thị từng xuất bản tập truyện Thần đồng đất Việt trong đó xác định Lê Linh tham gia 6 bước trong quy trình xuất bản bộ truyện này. Việc bị đơn cho rằng bà Hạnh đã chỉ vẽ cho ông Linh nhưng không đưa ra được chứng cứ chứng minh. Bên cạnh đó, nếu bà Hạnh cung cấp tài liệu cho ông Linh cũng không được xác định là đồng tác giả. Từ đó, HĐXX xác định ngoài họa sĩ Lê Linh không còn bất kỳ ai tham gia vào quá trình sáng tạo ra tác phẩm Thần đồng đất Việt. Bà Hạnh không phải là tác giả của 4 hình tượng nhân vật nên trên.

Với yêu cầu của ông Lê Linh buộc Công ty Phan Thị chấm dứt quyền tạo ra các biến thể khác, Tòa xét thấy công ty Phan Thị là chủ sở hữu 4 hình tượng Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo nên có quyền làm tác phẩm phái sinh. Tuy nhiên, bị đơn không có quyền cắt xén tác phẩm, làm các hành động gây phương hại đến uy tín tác giả.

Đối chiếu quy định của pháp luật, việc Phan Thị tiếp tục sáng tác các tập truyện (từ tập 79) là hành vi sửa chữa tác phẩm, không được sự đồng ý của tác giả. Ngay cả khi ông Linh là đồng tác giả thì việc làm này là xâm phạm quyền nhân thân.

Từ những điều này, hội đồng xét xử công nhận Lê Linh là tác giả duy nhất của 4 hình tượng trong Thần đồng đất Việt, bà Hạnh không phải là đồng tác giả; buộc Công ty Phan Thị chấm dứt việc tạo ra và sử dụng 4 hình tượng nhân vật này trên các biến thể khác nhau; đồng thời buộc Công ty Phan Thị phải xin lỗi ông Lê Linh trên 2 tờ báo trong 3 số liên tiếp. Công ty Phan Thị phải thanh toán 15 triệu đồng chi phí luật sư cho ông Lê Linh.

Họa sĩ Lê Linh cho biết ông thỏa mãn với kết quả. "Điều này phần nào bù đắp cho công sức 12 năm đấu tranh quyền tác giả của tôi. Hôm nay tòa tuyên án dựa trên sự thật, điều đó đã được khẳng định từ rất lâu rồi. Sự thật thì cứ đi đấu tranh thôi. Tất cả chứng cứ phía bị đơn đã đưa ra trong phiên tòa sơ thẩm rồi tôi nghĩ trong phiên phúc thẩm cũng tranh chấp như thế thôi. Sự thật chỉ có một, mình tin tưởng như vậy", ông chia sẻ.

Ông Nguyễn Vân Nam - luật sư bị đơn - nói sẽ kháng cáo. "Nếu bản án tòa đưa ra có hiệu lực thi hành, tôi tin các công ty nước ngoài sẽ khó lòng đầu tư ở Việt Nam trong các lĩnh vực sáng tạo như lập trình, văn học nghệ thuật.... Vì khi ấy, các nhân viên sau khi được doanh nghiệp đầu tư sẽ quay ngược kiện công ty đòi chia lợi nhuận", ông nêu quan điểm.

Việc tranh chấp quyền tác giả truyện tranh Thần đồng đất Việt được xét xử lần đầu từ ngày 28/12/2018. Vụ án diễn ra nhiều lần với sự tranh luận liên tục của hai bên để bảo vệ luận cứ. Không khí tại các phiên tòa khá căng thẳng. Chủ tọa nhiều lần nhắc nhở luật sư bị đơn đặt câu hỏi đúng trọng tâm vấn đề, hay yêu cầu Lê Linh có thái độ đúng mực với đối phương.

Trước đó, Lê Linh cho biết ông vẽ các nhân vật truyện Thần đồng đất Việt từ năm 2002 đến 2005. Sau tập 78, họa sĩ ngừng sáng tác. Các tập tiếp theo do các họa sĩ khác hợp tác với Phan Thị thực hiện. Sau đó, Lê Linh phát hiện trong hồ sơ đăng ký bản quyền, bà Mỹ Hạnh ghi tên mình là đồng tác giả với ông. Năm 2007, ông quyết định kiện về tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ. Trong đơn khởi kiện, họa sĩ Lê Linh yêu cầu xác định ông là tác giả duy nhất của bộ truyện, thay vì là đồng tác giả với bà Phan Thị Mỹ Hạnh như hồ sơ đăng ký bản quyền từ Phan Thị. Ông cũng đề nghị Phan Thị không được phép sáng tác những biến thể của nhân vật trong bộ truyện.