Công nghệ trong ngành xuất bản

Với cơ chế xuất bản truyền thống, hiện nay trung bình các nhà xuất bản, nhà in, công ty phát hành sách, năng lực sản xuất đáp ứng được khoảng 30% số lượng bản thảo được gửi đến, chưa kể hàng trăm công trình nghiên cứu, tác phẩm nghệ thuật có giá trị vẫn còn đang bỏ ngỏ mà chưa được giới thiệu với công chúng. Chính vì vậy, ngành xuất bản cần phải đưa công nghệ số để giải quyết những vấn đề trên.

Mới đây, một nền tảng công nghệ xuất bản điện tử có tên iPub đã ra mắt. Với nền tảng này, các tác giả tham gia có thể dễ dàng tìm kiếm nơi xuất bản tác phẩm cho mình, có thể “rút ngắn quy trình và minh bạch chi phí xuất bản, các bản thảo đều có cơ hội xuất bản và gửi đến bạn đọc của mình một cách nhanh chóng nhất”.

Xuất bản điện tử không phải hình thức mới trên thế giới, nhưng ở Việt Nam, đây là lần đầu tiên một nền tảng công nghệ xuất hiện, cho phép tác giả xuất bản sách một cách thuận tiện, nhanh chóng.

Nếu xuất bản theo hình thức truyền thống, khi tác giả gửi bản thảo, cần 30 ngày để chờ nhà xuất bản thẩm định, phản hồi xem sách có tiềm năng xuất bản hay không. Nếu được, cần chờ ít nhất 60 ngày để biên tập, in ấn, xin giấy phép xuất bản, phát hành. May mắn sách được phát hành, tác giả cũng cần chờ đợi các kênh bán sách, nhà phát hành, báo cáo theo năm xem sách mình bán được bao nhiêu bản.

Với nền tảng xuất bản điện tử, tác giả chỉ cần khoảng 72 giờ để được xuất bản tác phẩm tới công chúng. Nếu tự tin tác phẩm hay, tác giả có thể tự bỏ chi phí để in, hoặc kêu gọi cộng đồng góp vốn (crowd funding). Tác phẩm xuất bản, lượng người đọc, mua tác phẩm cũng sẽ hiển thị minh bạch, tác giả kiểm soát, đánh giá được lượng sách của mình.

Nền tảng xuất bản này không chỉ đánh giá tiềm năng bản thảo, tìm vốn, xin cấp giấy phép, mà cung cấp cả dịch vụ biên tập, và tác giả có thể tùy chọn tự thiết kế được cuốn sách của mình.

Mặc dù nhìn nhận đi tới xuất bản điện tử là xu thế tất yếu, song các diễn giả tại tọa đàm cũng phân tích ngành sách đang gặp nhiều thách thức.

“Công nghệ xuất bản ở Việt Nam gặp một thách thức mà ở nhiều nền xuất bản khác không gặp phải, đó là giấy phép. Chúng tôi hy vọng ngày nào đó có thể xin giấy phép online, việc cấp giấy phép nhanh hơn, áp dụng được trí tuệ nhân tạo trong việc đánh giá bản thảo”, ông Nguyễn Cảnh Bình nêu khó khăn.

Là một người khởi nghiệp, ông Mã Hoàng Hải nhìn nhận công nghệ xuất bản điện tử cũng giống như các dự án khởi nghiệp khác, đều sẽ vấp một khó khăn đó là chưa có hành lang pháp lý rõ ràng.

“Trước cái mới, công nghệ mới xuất hiện, nó luôn nằm trong một vùng mờ, người làm luật hoặc chấp nhận vùng mờ để nó phát triển, hoặc loại bỏ nó khỏi cuộc chơi. Cộng đồng start up chúng tôi đã gặp nhiều trường hợp như vậy. Tôi hy vọng ngành xuất bản cũng sẽ phấn đấu, nỗ lực, cùng nhau tạo ra môi trường thân thiện, tốt hơn khi áp dụng xuất bản điện tử”, ông Mã Hoàng Hải nói.

Trước những khó khăn, thách thức của xuất bản điện tử, ông Nguyễn Cảnh Bình tỏ ra lạc quan với công nghệ xuất bản điện tử. Theo ông Cảnh Bình, bất cứ hình thức xuất bản nào đều cần phải hướng đến quyền lợi độc giả. Xuất bản thật ra là lan tỏa tri thức. Ngày xưa khi chưa có giấy con người viết trên da bò, thẻ tre. Sau này có giấy, có máy in, ngành xuất bản thay đổi chóng mặt, tác động lớn tới thế giới, con người bước vào kỷ nguyên Gutenberg - đặt theo tên người phát minh ra máy in. Giờ đây có nền tảng số.

Khi nền tảng công nghệ xuất bản điện tử iPub ra mắt, một số tác giả tỏ ra khá hào hứng. Phần lớn họ đều là những tác giả mới, đang loay hoay tìm cách giới thiệu tác phẩm ra công chúng, hoặc thiếu kiên nhẫn với cách xuất bản truyền thống mất nhiều thời gian.